Debata ekspertów, której punktem wyjścia było omówienie raportu z badania przeprowadzonego w ramach projektu „Laboratorium Stref Czystego Transportu”, zwieńczyła prowadzone w ramach tego przedsięwzięcia prace merytoryczne. Wydarzenie podsumowujące projekt odbyło się podczas Kongresu Nowej Mobilności 2023 w Łodzi i zgromadziło kilkudziesięciu przedstawicieli samorządów, administracji centralnej, organizacji pozarządowych, nauki i biznesu.
Punktem wyjścia dla uczestników debaty był raport z przełomowego badania barier i motywacji dla wprowadzenia SCT – zrealizowanej w ramach projektu, pierwszej w kraju tak głębokiej analizy nadziei i obaw, jakie wobec Stref żywią samorządowcy, mieszkańcy miast i przedsiębiorcy.
Projekt „Laboratorium Stref Czystego Transportu” – predefiniowany w ramach Funduszu Współpracy Dwustronnej Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego 2014-2021 i Norweskiego Mechanizmu Finansowego 2014-2021 w ramach Programu Środowisko, Energia i Zmiany Klimatu – to pionierskie na krajowym gruncie i kompleksowe podejście do SCT, adekwatne do aktualnych warunków legislacyjnych oraz działań polskich miast na rzecz poprawy jakości powietrza. Jego celem jest zebranie podstawowej wiedzy potrzebnej przy wprowadzaniu Stref, w tym wiedzy dotyczącej tego, jak Strefy Czystego Transportu są postrzegane przez różne grupy społeczne. Temu właśnie służyło badanie jakościowe przeprowadzone w ośmiu miastach (Katowicach, Lublinie, Łodzi, Poznaniu, Rzeszowie, Sopocie, Toruniu i Warszawie), a którego rezultaty były punktem wyjścia do dyskusji ekspertów podczas wydarzenia podsumowującego „Laboratorium SCT”. Badanie – wyczerpujące wywiady z przedstawicielami samorządów, przedsiębiorcami i aktywnymi w tych miastach przedstawicielami trzeciego sektora – to prawdopodobnie pierwsze tak dogłębne spojrzenie na bariery i motywacje związane z wprowadzaniem SCT w Polsce. Z raportem z badania można zapoznać się tutaj.
Ekspercka dyskusja dotyczyła wniosków, jakie nasuwają się z raportu, a także stanu przygotowania samorządów – zarówno pod względem możliwości, jakie stwarzają obowiązujące przepisy, jak i świadomości złożoności problemu zagrożeń dla zdrowia, nie tylko wśród mieszkańców, ale też m.in. przedstawicieli samorządów czy lekarzy.
Najważniejsze wnioski z raportu badawczego przedstawiła Agata Tkaczyk, dyrektor ds. badań jakościowych w ARC Rynek i Opinia – wykonawcy badania. Następnie w dyskusji wzięli udział dr hab. n. med. Tadeusz M. Zielonka – profesor Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, specjalista chorób płuc i chorób wewnętrznych, Agata de Ru – dyrektor ds. Unii Europejskiej w Clean Air Fund, dr Łukasz Trembaczowski z Instytutu Socjologii Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, Tomasz Stefanicki – zastępca dyrektora Biura Zrównoważonej Mobilności w Urzędzie Miasta Wrocławia, Maciej Górski – dyrektor Departamentu Usług Cyfrowych w Ministerstwie Cyfryzacji oraz Marek Popiołek – zastępca dyrektora Departamentu Elektromobilności i Gospodarki Wodorowej w Ministerstwie Klimatu i Środowiska. Debatę moderowała Agata Wiśniewska-Mazur, zastępca dyrektora ds. rozwoju Polskiego Stowarzyszenia Paliw Alternatywnych – partnera projektu. Wydarzenie odbyło się w ramach Kongresu Nowej Mobilności 2023 w Łodzi – międzynarodowego forum liderów zrównoważonej mobilności – i stanowiło wartościowy wkład w dyskusję o drodze do poprawy jakości powietrza w polskich miastach.
